Homo’s met een sociale fobie

Niet om je voor te schamen

Veel vaker dan gemiddeld hebben homoseksuelen en biseksuelen psychiatrische problemen. Daarbij valt op dat homoseksuele mannen, lesbisch vrouwen en biseksuele mensen (vergeleken met hetero’s) ruim twee keer zo vaak een sociale fobie hebben, of een sociale angststoornis. Homoseksueel zijn lijkt dus een risicofactor voor het krijgen van een psychiatrische stoornis. Het Trimbos Instituut heeft daar cijfers over die voortkomen uit degelijk wetenschappelijk statistisch onderzoek.

20% van de homoseksuele en biseksuele mannen hebben ooit in hun leven een sociale fobie, en 25% van de lesbische en biseksuele vrouwen. Dat is misschien een verklaring voor de waarneming dat veel mensen in de homogemeenschap eenzaam zijn. Een sociale angststoornis gaat niet vanzelf over, maar is wel goed behandelbaar met cognitieve gedragstherapie en medicijnen.

Discriminatie

Veel homoseksuele, lesbische en biseksuele mensen krijgen in hun leven te maken met discriminatie en uitsluiting, binnen en buiten de kerk. Discriminatie binnen de kerk komt misschien harder aan, omdat je daar veiligheid en liefde verwacht. Maar ook op een niet-christelijke middelbare school kun je gepest worden omdat je homo bent, of op de sportvereniging.

Dat levert stress op en daar kun je psychisch ziek van worden. Maar deze stress door discriminatie, die ze ook wel minderheidsstress noemen, is nooit de enige oorzaak van een sociale fobie. Als alle discriminatie op de wereld stopt, genees je niet spontaan van deze stoornis.

Hersenen

Mensen met sociale angst hebben nogal eens een terughoudend karakter. Stress in het algemeen lijkt er ook mee te maken te hebben. Een deel van de ziekte is erfelijk bepaald, voor een deel hangt het samen met omgevingsfactoren. Je wordt met een kwetsbaarheid geboren, maar de omgevingsfactoren bepalen of er een sociale fobie ontstaat.

De rol van de opvoeding is onduidelijk en zeker niet de belangrijkste voorwaarde voor het ontstaan van een sociale angststoornis. Het zit in je hersenen, er gaat iets mis met de neurotransmitters dopamine, serotonine en noradrenaline.

Ongezond

De sociale fobie begint vaak in de puberteit en ontstaat meestal geleidelijk. Vrouwen gaan daar ongezond veel alcohol van drinken, mannen in deze groep gebruiken veel vaker drugs. Dat doen vrouwen en mannen als zelfmedicatie, om de pijn van de angststoornis te verdoven. Dat helpt maar tijdelijk. Niemand gaat trouwens aan de drank of drugs omdat hij homoseksueel is. Het is vaak het gevolg van een niet behandelde psychiatrische stoornis.

Bij een sociale fobie ben je bang dat anderen je vreemd of raar vinden, een kritisch oordeel over je hebben, of dat je gaat blozen of trillen. Je kunt dan situaties gaan vermijden, of ze slechts doorstaan met heel veel stress. Dat kan betrekking hebben op iemand ontmoeten, telefoneren, uit eten gaan, een speech houden, werken als er iemand meekijkt. Het is pas een stoornis als het een negatieve invloed heeft op je dagelijks leven, dus als de angst overdreven sterk aanwezig is.

‘Gelukkig is het nooit een serieuze optie voor me geweest om te stoppen met geloven. Want wat hou je dan over?’

Oordeel

Mensen met een sociale fobie of een sociale angststoornis zijn bang voor het oordeel en de kritiek van anderen. Als een kerk leert dat homoseksuele daden zonde zijn, kan dat bij deze mensen extra hard aankomen. Ze zullen, ook weer uit angst voor een oordeel, niet zo gemakkelijk met de dominee gaan praten over wat dit voor hen persoonlijk betekent. Ondertussen zijn ze wel diep ongelukkig, want dit veroorzaakt enorme stress, die leidt tot psychische klachten. De stap naar de huisarts is ook weer groot, eveneens uit angst voor een negatief oordeel.

Mensen met een sociale fobie zijn vaker alleenstaand. Ze doen nogal eens een lagere opleiding dan ze kunnen en hebben dan ook nog eens werk onder hun opleidingsniveau. Een gevolg kan zijn dat mensen eenzaam worden: geen mensen uitnodigen, niet gaan sporten of naar verjaardagen. De angstklachten kunnen leiden tot stress en uitputting.

Schaamte

De schaamte is groot en daarom duurt het lang voordat deze mensen een afspraak maken met de huisarts, ook als ze niet homoseksueel zijn.

Dit is een probleem waar professionele hulp bij nodig is. Schaam je niet om hulp in te schakelen. Veel meer homo’s hebben te maken met sociale angst, je bent niet de enige. Met een goede behandeling kun je herstellen.

Annette van der Vliet