Vooral in de Verenigde Staten waren positieve geluiden over de mogelijkheid van verandering tientallen jaren bijzonder populair. Daar is de afgelopen jaren wel de nodige verandering in gekomen.

In 2015 spraken leiders binnen het conservatieve kerkgenootschap van de Zuidelijke Baptisten zich uit tegen reparative therapy, een veel toegepaste behandelmethode die zich tot doel stelde de seksuele geaardheid te veranderen van een homoseksuele in een heteroseksuele.

Een verhaal van iemand die vertelt dat hij homoseksueel was en nu heteroseksueel is, kan indruk maken op de toehoorders. Veel mensen willen graag dat het waar is. Ze wensen het iedere homo toe om naar hetero te veranderen. Een verhaal van strijd en overwinning ontroert en is meeslepend.

Voor sommige mensen is het dan een kleine stap om te denken dat als die ene persoon heteroseksueel kon worden, de ander het ook kan. Voordat je die conclusie trekt, is het goed om even enige afstand te nemen en de verhalen op een rijtje te zetten.

Een langlopend onderzoek waarin mensen voor langere tijd gevolgd worden, is het meest inzichtgevend. Een van de weinige voorbeelden daarvan is het onderzoek van twee Amerikaanse onderzoekers, Jones en Yarhouse. Hieronder volgt een greep uit de resultaten van hun onderzoek.

De aard van de ‘verandering’ is vaak anders dan je op grond van individuele verhalen misschien zou verwachten. In de meeste gevallen is er niet sprake van een categorische verandering, in de zin van een verandering van een homoseksuele naar een heteroseksuele geaardheid.

De verandering is vaker eerder gradueel: een opschuiving binnen het spectrum homoseksueel-biseksueel-heteroseksueel. Met andere woorden: een homoseksueel verschuift naar ergens tussen homoseksueel en biseksueel, of naar ergens tussen biseksueel en heteroseksueel.

Ook komt het voor dat iemand zich minder als homoseksueel profileert of minder seksuele contacten heeft, zonder dat de homoseksuele gevoelens veranderd zijn. In zo’n geval hebben we eerder te maken met een verandering van seksuele identiteit of gedrag dan met een verandering van seksuele geaardheid.

Een enkele keer meldt iemand verliefd te zijn geworden op één persoon van het andere geslacht, zonder zich nu in het algemeen tot personen van het andere geslacht aangetrokken te voelen. Ondervraagden die in de loop van het onderzoek een heteroseksueel huwelijk hebben gesloten, melden in verschillende gevallen dat ze nog steeds worstelen met homoseksuele gevoelens.

Het is belangrijk nog een keer te onderstrepen dat de onderzoeksgegevens schaars zijn. De onderzoekers benadrukken dan ook dat je er niet méér moet uithalen dan erin zit. Dat laatste gebeurt wanneer mensen de weinige onderzoeksresultaten aangrijpen om de oude slogan ‘verandering is mogelijk’ weer van stal halen. Daar is geen goede reden voor.