Een achterhoedegevecht? Een nuanceverschil? Niet als het ligt aan Rosaria Butterfield, wiens boek ‘Five Lies of Our Anti-Christian Age’ onder de titel “Vijf leugens ontmaskerd’ recent op de Nederlandse markt is gebracht door uitgeverij De Banier, in samenwerking met Bijbels Beraad M/V. Zij verkondigt in dit boek met veel kracht de boodschap dat de woorden ‘christen’ en ‘homo’ tegengesteld zijn aan elkaar.

Nuances zijn aan Butterfield sowieso niet besteed. Het is voor haar duidelijk: niet alleen homoseksuele daden zijn zondig, ook het homo-zijn op zich is dat. Homo-zijn vraagt maar om één ding: bekering. Wie deze gerichtheid bij zichzelf bemerkt, moet zich er daarom voor schamen en zich ervan afkeren. Let wel: ze doelt daarmee niet (alleen) op de zonde van de homoseksuele relatie, maar op de homoseksuele gerichtheid op zich. Wie er anders over denkt, verkondigt een valse leer, een leugen!

Even een paar dingen om één en ander in zijn context te plaatsen. In haar boek behandelt Butterfield vijf leugens die christenen in deze ‘postmoderne tijd’ moeten ontmaskeren. Ze gaan vooral over het gezag van de Bijbel, de plaats van de vrouw en seksualiteit. Zo is er de leugen van het feminisme en het transgenderisme. Maar de meeste ruimte wordt gegeven aan de leugen dat homoseksualiteit normaal zou zijn. Hieronder beperk ik me tot wat ze dáárover schrijft.

Haar geschiedenis daarmee heeft ze eerder beschreven in haar autobiografie ‘Een onwaarschijnlijke bekering’ (uitg. De Banier). In ‘Vijf leugens ontmaskerd’ grijpt ze daar uitgebreid op terug. Kort gezegd komt het erop neer dat ze vroeger atheïst en lesbiënne was en toen tot bekering is gekomen. Daarop heeft ze radicaal gebroken met haar lesbische levensstijl. Ze is nu getrouwd met een man.

Hoe het precies zit of zat met haar lesbische gevoelens, wordt in geen van beide boeken  helemaal duidelijk. Opvallend genoeg schrijft ze in ‘Vijf leugens’: ‘Op de universiteit had ik vriendjes en noemde ik mezelf heteroseksueel.’ Daarna heeft ze -– onder invloed van haar toenmalige feminisme? – een lesbische relatie gehad, maar het zou dus kunnen dat ze nooit exclusief lesbisch is geweest. Sowieso lijkt me haar levensgeschiedenis niet representatief voor dat van iedere christen die bij zichzelf homoseksuele gevoelens gewaarwordt. Zelf zal ze zeggen van wél, want zoals zij afstand heeft genomen van haar lesbische gevoelens, moet elke christen dat do

Ik moet zeggen dat ik erg ongelukkig ben met dit boek. Zaten we – als christenen die willen staan voor het traditionele onderwijs over homoseksualiteit – te wachten op een boek dat onze onderlinge verschillen uitvergroot? Het gaat me er niet eens per se om dat ik het oneens ben met haar visie dat homoseksualiteit op zich zonde is. Rachel Gilson gaat in haar boek ‘Vernieuwd en onveranderd’ (eveneens een uitgave van De Banier en Bijbels Beraad M/V) uit van dezelfde gedachte, maar ze doet dat op een niet-polariserende manier (ik heb dit boek voor het Reformatorisch Dagblad  positief besproken). Mijn probleem is dat Butterfield bewust juist  wél polariseert – op een zeer veroordelende manier. Ik weet zeker dat ze van de stichting Hart van Homo’s zou zeggen: dat is slechts een club van mensen ‘die zeggen christen te zijn…’

Nu kan ik dat zelf wel langs me af laten glijden, maar dat geldt niet voor iedereen. Ik heb al een paar reacties gehad van (ouders van) reformatorische homo’s die door Butterfield uit hun evenwicht zijn geraakt. Ze willen vasthouden aan de visie dat de Bijbel geen ruimte laat voor de homoseksuele relatie, maar vragen zich af: kan dat alleen op de manier van Butterfield? Hoe dan?

Punt in geding is dat de dogma’s van zonde, berouw en heiliging voor Butterfield betekenen dat je maar op één manier over homoseksualiteit kunt denken. Iedereen die het daarmee oneens is, wijst niet alleen haar visie af, maar ook de dogma’s van zonde, berouw en heiliging op zich.

Het lastige is dat Butterfield bij haar visie op homoseksualiteit uitgaat van een vooronderstelling die nergens expliciet wordt gemaakt, maar ondertussen helemaal niet vanzelfsprekend is. Je kunt er in ieder geval vragen bij stellen zonder dat je daarmee noodzakelijkerwijs tegen de Bijbel ingaat. Ze schrijft: ‘Op tal van plaatsen laat de Bijbel duidelijk en zonder dat het misverstand oproept, zien dat homoseksualiteit een seksuele zonde is.’ Nogmaals: met ‘homoseksualiteit’ bedoelt Butterfield ook de homoseksuele gerichtheid, dus dat je valt op hetzelfde geslacht, zonder dat je dat per se uitleeft in een homoseksuele relatie. Vervolgens citeert ze een pagina lang bijbelteksten die allemaal gaan over het feitelijk seks hebben met hetzelfde geslacht. Deze teksten  bewijzen voor haar dat ook de homoseksuele gerichtheid zonde is. 

Willens en wetens negeert ze daarmee wat mensen als Wesley Hill en in Nederland een beweging als Hart van Homo’s daarover zeggen. Wij erkennen de kracht van deze teksten en proberen die te gehoorzamen door geen homoseksuele relatie aan te gaan. Maar (homo-)seksualiteit is niet hetzelfde als ‘seks met iemand willen hebben’. Er is een verschil tussen seksuele gevoelens en seksuele begeerten.

Als een heteroman een vrouw mooi vindt, is dat een seksueel gevoel, het hoort bij zijn seksueel-zijn. Waar het om spant, is dat hij dat gevoel niet mag laten uitgroeien tot een seksuele begeerte. Want daarmee komt hij in conflict met wat Jezus zegt in Mattheüs 5 vers 28: ‘Al wie naar een vrouw kijkt om haar te begeren, heeft in zijn hart al overspel met haar gepleegd.’ Het probleem is niet het ‘kijken’ op zich, maar het ‘kijken om te begeren’. Kijken kan gevaarlijk zijn, maar het is op zich geen zonde om te zien dat iemand aantrekkelijk is. Waarom zou dat voor een homo anders zijn?

Butterfield zou waarschijnlijk antwoorden dat deze gedachte de scheppingsorde ontkent, want zo heeft God seksualiteit niet bedoeld. Dat laatste is waar, maar is het daarmee een zonde? Als het gaat om de gevolgen van de zondeval hebben we het toch over ‘wonden’ en ‘zonden’? Ook dyslexie is theologisch gezien een gevolg van de zondeval, maar het is geen zonde. We zeggen tegen een dyslectische tiener dat hij er mag zijn, mét zijn dyslexie. Nogmaals, waarom zouden we iets dergelijks tegen een homo niet  mogen zeggen?

Het gaat me er nu niet om dat ik het gelijk van mijn visie wil bewijzen. Wat me bevreemdt, is dat Butterfield met deze visie totaal niet in gesprek gaat. Als je niet  beter wist, zou je denken dat ze er helemaal niet van op de hoogte is. Maar de personen die ze zo fel bestrijdt, hebben hier uitgebreid over geschreven. Ze lijkt dit bewust te negeren. Dat maakt het erg verleidelijk om andersom hetzelfde te doen.

Herman van Wijngaarden

1 februari 2025