Sommige christenen worden zenuwachtig als het over het opmerken van menselijke schoonheid gaat. Ze denken aan woorden van Jezus in Mattheüs 5 vers 28: ‘Al wie naar een vrouw kijkt om haar te begeren, heeft in zijn hart al overspel met haar gepleegd.’

De woorden van Jezus zijn een behartigenswaardige waarschuwing. Maar een foute manier van kijken, sluit niet uit dat er ook een goede manier van kijken is. De foute manier van kijken waar Jezus het over heeft, is ‘kijken om te begeren’, met andere woorden: een manier van kijken die ertoe leidt dat de ander een voorwerp (object) wordt van seksuele begeerte.

En ter geruststelling van wie zich de woorden van Job herinnert over zijn voornemen niet naar jonge vrouwen te kijken (Job 31:1): daar wordt niet het gebruikelijke werkwoord voor kijken gebruikt, maar een werkwoord dat in andere gevallen wordt weergegeven met ‘zijn aandacht ergens op richten, ergens naar op zoek gaan’ (bijvoorbeeld in Ps. 37:10b).

In het Oude Testament wordt door de vertellers van de geschiedenis van Israël zonder blikken of blozen gewezen op de schoonheid van verschillende mensen die een rol spelen in de verhalen – niet alleen vrouwen maar ook mannen. Als je je beperkt tot de verhalen rond David, komen verschillende mooie vrouwen en mannen voorbij.

Om een aantal namen te noemen: Bathseba, de vrouw van Uria; twee van Davids zonen, Absalom en Adonia; Davids dochter Tamar; Abisag, het meisje dat als een menselijke kruik dienst deed om David warm te houden. Bijzonder gedetailleerd is de beschrijving van de lichamelijke schoonheid van de nog jonge David zelf: ‘Hij was rossig, had mooie ogen en was knap om te zien’ (1 Sam. 16:12).

De vertellers zijn niet naïef. Verschillende van de genoemde personen worden verderop in het verhaal slachtoffer van seksueel geweld, andere zijn dader. Toch heeft dat er blijkbaar niet toe geleid dat de vertellers de waarneming van hun schoonheid maar voor zich hebben gehouden.

Wat het geslacht ook mag zijn geweest van de vertellers van deze verhalen, zij laten zien oog te hebben voor de schoonheid van personen van het andere én van hun eigen geslacht.

Melinda Selmys, een katholieke lesbiënne, beschrijft de opties die zij heeft wanneer ze een mooie vrouw ziet. Zo’n aanblik kan aanleiding geven tot een misplaatst verlangen, wanneer ze haar seksuele fantasie de vrije loop laat. Ze noemt dat verlangen misplaatst, omdat het gericht is op een doel dat niet in overeenstemming is met de waarheid en met de waardigheid van die persoon.

Ze kan dat verlangen ook een andere draai geven. Ze kan het gebruiken als een gelegenheid de grootheid van God te erkennen en hem te prijzen voor de schoonheid die Hij zichtbaar gemaakt heeft in die mooie vrouw.

Met andere woorden: het opmerken van menselijke schoonheid hoeft niet hetzelfde te zijn als het seksueel begeren van de persoon in kwestie. Een mooie man of vrouw is in de eerste plaats een bewijs van het vakmanschap van de Schepper. Je kunt proberen de seksuele begeerte de pas af te snijden door de Schepper, die goed werk geleverd heeft, in gedachten of in een kort gebed een compliment te geven.

In India maakte ik een aantal jaren geleden kennis met een lied met een bijzonder refrein: Jesus is fairer. Enig speurwerk maakte duidelijk dat het teruggaat op een Duits lied dat al meer dan driehonderd jaar gezongen wordt: Schönster Herr Jesus. In het lied kijkt de aanbidder van Jezus goed om zich heen en ziet veel moois – in de natuur om zich heen, aan de hemel overdag of ’s nachts, en ook in mensen.

Telkens herinnert hij zichzelf eraan dat Jezus al die schoonheid overtreft: ‘Schoon zijn de bloemen, // schoner de mensen // in hun jonge levenstijd. // Zij moeten sterven, // eenmaal verderven, // maar Jezus leeft in eeuwigheid.’

De schoonheid van Jezus is natuurlijk van een andere orde: Hij is niet alleen mens, Hij is tegelijk God. Maar ook bovenmenselijke schoonheid die fysieke schoonheid overtreft, is nog steeds schoonheid.

Soms kan menselijke schoonheid je bijna te machtig worden. Jesus is fairer — het besef van de schoonheid van Jezus kan je op zulke momenten helpen de schoonheid van mensen te waarderen en te relativeren. Je kunt die superieure schoonheid van Jezus duiden op een manier alsof het al die andere schoonheid overbodig of irrelevant maakt. Maar dat is niet de enige manier.

Je kunt ook genieten van de schoonheid in de geschapen werkelijkheid en dan beseffen dat al het mooie wat je ziet een weerspiegeling is van het onovertroffen vakmanschap van de Schepper en van de superieure schoonheid van Jezus.