Investeer in (h)echte vriendschappen

‘Vrienden zijn voor mij heel belangrijk. Ze hoeven zelf geen homo te zijn, als ze er maar ruimte voor laten dat ik het wél ben. Ik bedoel: ze moeten er bijvoorbeeld niet van schrikken als ik zeg dat ik een bepaalde jongen knap vind… In het begin vonden ze dat wel lastig, maar ik merk dat ze er nu beter mee kunnen omgaan. Op m’n verjaardag gebeurde er iets grappigs. Twee vriendinnen feliciteerden me met drie zoenen. Daarna kwam een heel goede vriend. Ik zag hem denken, en toen zei hij: ‘Nou, weet je wat: krijg je er van mij ook drie.’ Dat vond ik zó tof van hem!’ (Marnix, 24 jaar)

Dit citaat zal herkenning oproepen, maar misschien ook vragen. Een jongere die weet dat hij waarschijnlijk ongetrouwd zal blijven, heeft des te meer behoefte aan goede vrienden. Dat zal duidelijk zijn. Dat dat niet maar oppervlakkige vrienden moeten zijn, zal ook geen verbazing oproepen. Maar hoe geef je vorm aan zo’n vriendschap?

David en Jonathan
Een mens kan wel zonder seks, maar niet zonder liefde. En vriendschap is een vorm van liefde. Wat dat betreft, wordt vriendschap tegenwoordig nogal ondergewaardeerd, juist ook in christelijke kringen. Als het gaat over liefde, denken we in de eerste plaats aan het huwelijk, maar niet aan vriendschap.

Toch laat het voorbeeld van David en Jonathan zien dat er in een vriendschap sprake kan zijn van echte liefde, zonder dat het een seksuele relatie is. Misschien hebben we het dan over een vorm van vriendschap die we opnieuw moeten ontdekken: de intieme vriendschap.

Ons talent
Want waar heeft een mens in de eerste plaats behoefte aan? Dat hij of zij niet (meer) eenzaam is, of anders gezegd: dat hij/zij geestelijke intimiteit beleeft! Eenzaamheid is niet per se hetzelfde als alleen-zijn, het is vooral dat je je niet gekend weet – écht gekend. Ieder mens verlangt naar een ander die werkelijk weet wat er in hem of haar omgaat, naar iemand bij wie je kwetsbaar en eerlijk kunt zijn. Het huwelijk is daarvoor bij uitstek bedoeld, maar ook een vriendschap kan deze geestelijke intimiteit geven.

Juist als homo’s ervoor kiezen ongetrouwd te blijven, zullen ze bewust moeten investeren in (h)echte vriendschappen.

Illusie armer
Als homo moet je hier wel oppassen voor een valkuil, zeker als die vriend(in) iemand van hetzelfde geslacht is. Dat is dat je die vriendschap gaat zien als ‘jouw relatie’, zonder dat die ander daarin heeft toegestemd. Het gevaar is er dan dat je gaat claimen: je gaat –bewust of onbewust- eisen stellen waar de ander gewoon niet aan kan voldoen. Zo’n vriendschap kan zich niet gezond ontwikkelen en zal daardoor waarschijnlijk een keer stuklopen.

Dat kan best lastig zijn, want je hebt jezelf niet altijd onder controle. Misschien word je zelfs wel verliefd op iemand uit je vriendenkring. Wat doe je dan? Het klinkt (te) simpel, maar wat je dan in ieder geval níet moet doen, is aan de haal gaan met die verliefdheid. Dat is niet eerlijk naar die ander toe en ook niet naar jezelf, ook al voelt het op dit moment prettig.

Beter is het om er met iemand over te praten – als het een goede vriend is misschien zelfs met die persoon zelf. Waarschijnlijk kan hij of zij begrip voor je opbrengen en je tegelijkertijd nog eens duidelijk maken ‘dat het niks kan worden’. Oké, je bent dan een illusie armer, maar mogelijk heb je daarmee voor de lange termijn je vriendschap gered.

Hug of een zoen
In bovenstaande zit het al: het is belangrijk dat je in je vriendschappen open en eerlijk kunt zijn. Want je wilt ‘gekend’ zijn, ook als homo. Probeer dus te praten over gevoelens, je eventuele pijn, je gevecht met seksualiteit en – als het nodig is – over je nederlagen daarbij. Maar ook je voorkeuren mogen benoemd worden. Als de andere jongens aan elkaar vertellen welke meiden ze leuk vinden, waarom zou jij dan niet ‘s mogen vertellen wat voor jongens jij aantrekkelijk vindt? Natuurlijk vinden ze dat in het begin raar, maar daar zullen ze mee moeten leren leven. Jij bent nu eenmaal homo en dat hoef je voor anderen niet weg te  stoppen.

Heel praktisch ook: als homoseksuele jongen vind je het niet vervelend als een bevriende jongen je bijvoorbeeld een hug of een zoen zou geven (onder meiden is dat sowieso veel gewoner). Op zich is daar niks mis mee. Zoiets kun je natuurlijk niet forceren, het moet spontaan ontstaan. Maar als een vriend je spontaan zo’n cadeautje wil geven, mag je dat zonder schaamte in ontvangst nemen. Je hoeft je homo-zijn in je vriendschappen niet uit te sluiten, en als het goed is, geven je vrienden je die ruimte.

Meer over vriendschap kun je lezen in het boekje ‘Oké, ik ben dus homo’ van Herman van Wijngaarden. Dit artikel is een ingekorte versie van hoofdstuk 6 daaruit.